Chiến tranh thế giới chắc hẳn ai cũng biết đến vì để lại không ít hậu quả. Bên cạnh đó còn có chiến tranh thương mại, vậy chiến tranh thương mại là gì, tác động như thế nào. Người ta thường hiểu nôm na là các nước tìm cách giảm bớt hàng hóa nhập khẩu. Nhưng cụ thể thì không phải ai cũng biết và còn thắc mắc nó có gây ảnh hưởng nhiều như chiến tranh thế giới không? Cùng tìm hiểu về các cuộc chiến tranh thương mại đã xảy ra và tác động tiêu cực của nó.
Chiến tranh thương mại là gì?
Chiến tranh thương mại còn được gọi tên khác là chiến tranh mậu dịch, tiếng Anh gọi là Trade War. Đây là tình huống 2 hay nhiều quốc gia trên thế giới trả đũa nhau về các rào cản thương mại đối phương gây ra với mình. Bằng cách tạo ra các rào cản thương mại khác hoặc rào cản thuế quan,… với đối thủ. Khi các quốc gia thấy được chính sách thương mại mà nước khác đối với mình không thỏa đáng, không công bằng sẽ xảy ra chiến tranh thương mại. Nó không chỉ ảnh hưởng đến 2 quốc gia đó về kinh tế mà còn tác động đến các ngành khác, các quốc gia khác.
Ngoài việc áp thuế cao thì chiến tranh thương mại còn có các hình thức khác như chiến tranh tiền tệ. Tức là các nước hạ giá đồng nội tệ của nước mình xuống so với đồng ngoại tệ của nước khác. Tỷ giá hối đoái giảm làm cho nhập khẩu đắt đỏ, xuất khẩu cạnh tranh, tác động tích cực đến sản xuất trong nước. Tuy nhiên gặp phải nhược điểm nếu tăng giá quá mức làm cho người dân không đủ khả năng mua. Từ đó làm thương mại toàn cầu suy giảm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến các nước.
Hình thức tăng thuế quan cũng được nhiều nước áp dụng với hàng hóa nhập từ nước ngoài. Nó làm cho giá hàng hóa đó rất cao do phải chịu thuế cao, khả năng cạnh tranh với những sản phẩm không phải chịu thuế ở nội địa giảm.
Bên cạnh đó một số nước đưa ra các hình phạt tài chính, thương mại đối với chính phủ/ cá nhân/ tổ chức. Đó là cấm vận kinh tế nhằm trừng phạt kinh tế là chính, mặt khác còn tác động gián tiếp đến quân sự, chính trị, xã hội.
Một hình thức khác của chiến tranh thương mại là chiến lược kinh tế làm suy giảm kinh tế đối phương. Điển hình là thu giữ, phong tỏa, phá hoại hay kiểm soát các nguồn lực kinh tế thiết yếu của đối thủ. Trong cuộc chiến toàn diện đây là một khía cạnh quan trọng làm hủy hoại kinh tế các nước.
Các cuộc chiến tranh thương mại xảy ra trên thế giới
Nổi bật và xảy ra gần đây nhất vào năm 2018 là chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Ngày 22/3 Tổng thống Mỹ lúc này – ông Donald Trump đã áp mức thuế 50 tỷ USD đối với hàng hóa Trung Quốc, chủ yếu là robot và công nghệ thông tin. Có hành động này là vì Mỹ cho rằng Trung Quốc có hành vi thương mại không công bằng, đồng thời nhằm ngăn chặn trộm cắp trí tuệ.
Đáp trả hành động này, Trung Quốc cũng đã áp thuế mức thuế suất 25% đối với các mặt hàng nhập khẩu của Mỹ (128 mặt hàng). Nếu tính theo trị giá vào khoảng 3 tỷ USD, kèm theo 10% thuế với mặt hàng nhôm nhập khẩu. Cuộc chiến này bùng lên gây nên sự lo lắng cho thế giới, hậu quả của nó sẽ rất khủng khiếp vì đây là cuộc chiến không cân sức. Đặc biệt nó cũng ảnh hưởng đến Việt Nam về xuất nhập khẩu, đầu tư (nhất là đầu tư nước ngoài) và cả thị trường chứng khoán.
Ngoài ra trong quá khứ cũng có một số cuộc chiến tranh thương mại khác như giữa Ý và Pháp năm 1886. Do Ý đã đẩy thuế lên 60%, chấm dứt hiệp định thương mại với Pháp gây nhiều tác hại. Cùng năm đó cũng xảy ra chiến tranh mậu dịch giữa Mỹ và Canada, sau hơn 50 năm mới cùng nhau hợp tác trở lại. Năm 1930 xảy ra cuộc chiến thương mại Smoot-Hawley, Mỹ thông qua đó đánh thuế cao với trên 20 ngàn sản phẩm của Ý. Điều này làm Ý quay lưng với Mỹ, chuyển qua hợp tác phát triển với Liên Xô.
Hậu quả để lại
Chiến tranh thương mại ảnh hưởng đến kỳ vọng tích cực vào tương lai của các nước tham gia. Mặt khác cũng ảnh hưởng đến các nước khác, thậm chí toàn cầu. Đây cũng là nguyên nhân làm tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, kéo theo lạm phát. Các quốc gia bị cô lập, nạn phân biệt chủng tộc cũng từ đó mà xuất hiện, các quan hệ ngoại giao bị tổn thương. Từ chiến tranh thương mại dẫn đến chiến tranh trên nhiều mặt như quân sự, xã hội hay chính trị của các nước. Thị trường thương mại, tăng trưởng kinh tế đều bị giảm xuống gây nên tình trạng trì trệ thương mại. Tất cả những cuộc chiến tranh mậu dịch đã xảy ra đều gây nhiều hậu quả, ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế các nước, trong đó có Việt Nam.
Bài viết này đã nêu rõ chiến tranh thương mại là gì và các tác hại của nó đến thế giới. Thực tế đã xảy ra rất nhiều cuộc chiến tranh thương mại làm cho thế giới điêu đứng. Rất nhiều nước khác bị ảnh hưởng từ cuộc chiến này chứ không phải chỉ là cuộc chiến của riêng hai nước.
